مداخله دولت در بازار سرمایه به ضرر اقتصاد است

به گزارش صدای بورس، نشست تخصصی «بررسی رابطه اصلاحات اقتصادی و رونق بورس» در دومین روز از یازدهمین نمایشگاه بین‌المللی بورس، بانک، بیمه و خصوصی‌سازی(کیش اینوکس ۲۰۲۴) برگزار شد.

حسین عبده تبریزی، کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه هزینه شرکت‌ها نیز در سه سال اخیر به شدت افزایش یافته، گفت: نرخ‌های دستمزد، برق، گاز، هزینه‌های دولتی، عوارض و حقوق دولتی از جمله مسائلی هستند که حاشیه سود شرکت‌ها را کاهش داده و موجب شده بازار سهام بیش از پیش تحت فشار قرار گیرد.

وی افزود: آمارها نشان می‌دهد، بخش کلی اقتصاد با درآمدهای نفتی حرکت می‌کند اما درآمدهای نفت که با نرخ ارز تعیین می‌شود به دلیل دخالت‌های دولتی، در بازار انعکاس پیدا نمی‌کند، بنابراین، رابطه آن مخدوش است.

عبده‌تبریزی با تاکید بر اینکه افزایش یک باره نرخ بهره بدون ریسک از ۲۳ به ۳۰ درصد از سوی بانک مرکزی، تمامی نرخ‌ها در بازارهای مالی را تغییر داد، افزود: افزایش این نرخ باعث شده بنگاه‌های تولیدکننده تحت کنترل بسیاری قرار داشته باشند و با توجه به اینکه قیمت‌ها به صورت دستوری تعیین می‌شود، قادر نباشند، هزینه‌های خود را کاهش دهند.

وی، با اشاره به تبعات افزایش نرخ بهره گفت: افزایش این نرخ حاشیه سود شرکت‌ها را کاهش داده است.

عبده تبریزی، با تاکید بر اینکه بازار سهام تحت فشار رقابتی قرار گرفته و ابزار رقابتی را در اختیار ندارد، گفت: بنگاه‌ها امروز نمی‌توانند به میزان نرخ سود اوراق با درآمد ثابت، نرخ سود ۴۰ تا ۴۵ درصد و به اندازه نرخ تورم ایجاد کنند.

وی درباره علت این موضوع توضیح داد: بخش قابل توجهی از این نرخ‌ها وارد بخش‌های بازرگانی می‌شود که کنترل‌های کمتری در آن صورت می‌گیرد، اما بنگاه تولیدی به دلیل کنترل در نرخ ارز، تعیین قیمت‌های دستوری، پرداخت عوارض جانبی و... نمی‌تواند رشد کند.

کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: با وجود چنین محدودیت‌هایی بنگاه‌های تولیدی قادر نخواهند بود با نرخ بهره آزاد شده رقابت کنند.

وی افزود: آنچه که قیمت سهم را مشخص می‌کند، تحت کنترل‌هایی است در حالی که در بازار رقیب این کنترل‌ها حذف شده است، در این صورت بدیهی است مردم به سمت این بازارها حرکت کنند و قیمت سهم تحت تاثیر فشار بیشتری قرار گیرد.

ضرورت رفع پایدار ناترازی‌ها

مسعود نیلی، اقتصاددان در ادامه این نشست، درباره اصلاحات اقتصادی با هدف رفع پایدار ناترازی‌ها در شرایط نامساعد خارجی و داخلی مطالبی ایراد کرد و اظهار داشت: باید به دنبال رفع پایدار ناترازی‌ها باشیم.

وی با بیان اینکه به لحاظ شرایط خارجی در فضای نامساعد قرار گرفته‌ایم و به دلیل شرایط داخلی هم با مسائلی مواجه هستیم، گفت: ناترازی‌ها مزمن بوده و در اقتصاد ایران در حال بزرگ شدن است.

این اقتصاددان با اشاره به اینکه نظام بانکی مجموعه مشکل داری است و از نظر نرخ ارز با ناترازی‌های بزرگی مواجه هستیم، افزود: قاچاق انرژی، نابرابری در حوزه درآمد، ناترازی‌ گاز و برق و کسری ذخایر آب و...از دیگر ناترازی‌های موجود در کشور است.

نیلی در عین حال، با تاکید بر اینکه ناترازی در بودجه و وضعیت صندوق‌های بازنشستگی وجود دارد، گفت: این ناترازی‌ها اقتصاد کشور رو به افزایش است، به عنوان مثال؛ کسری بودجه همچنان رو به افزایش است و بخش بین الملل تحت فشار قرار گرفته است. از سوی دیگر، شوک‌های ارزی باعث شده تقاضای نقدی به سمت بازار عرضه ارز سوق پیدا کند.

وی دربخش دیگری از صحبت‌هایش، مداخله دولت در بازار را به ضرر اقتصاد دانست و توضیح داد: مداخله دولت در بازار افرادی را متضرر و اقتصاد را با چالش‌های متعدد مواجه می‌کند.

نیلی همچنین، به این موضوع اشاره کرد: عواملی که باعث ایجاد فساد اداری و سیاسی می‌شوند به گروه‌های ذی‌نفع در اداره کشور کمک می‌کند و این موضوع انگیزه را برای اصلاح اقتصادی کاهش می‌دهد.

این اقتصاددان، ناترازی محوری را اساس نظام حکمرانی در کشور برشمرد و تاکید کرد: ناترازی‌ها باعث شده اقتصاد با مشکلات داخلی و خارجی بسیاری مواجه شود.

وی ، انجام اصلاحات سیاسی و اقتصادی را در گرو رفع ناترازی‌ها ذکر کرد و گفت: در شرایط کنونی، افزایش منابع دولت نیز با دشواری زیاد همراه است و محیط پیرامونی اقتصاد نیز بیش از هر زمان دیگری نیازمند تصمیمات سخت و شجاعانه است. بنابراین، در شرایط فعلی، باید به تغییر اثر راهبردی پیشگیرانه بیندیشیم.

سودآوری شرکت‌های بورسی بیش از تورم

مهدی حیدری، مدرس دانشگاه و مدرس بازار سرمایه، در این نشست، با اشاره به تحلیل روند سود شرکت‌های بورسی در بلند مدت گفت: شرکت‌های بورسی در بلندمدت، علی رغم اتفاقات گذشته، همچنان تورم را هج کرده و بیش از تورم سود ساخته‌اند.

حیدری افزود: به نظر می‌رسد، در یک سال گذشته واکنش بازار بیش از واقعیت بوده است؛ علی رغم افت سودآوری، بازار واکنش بیشتری نشان می‌دهد.

این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه شرکت‌های بورسی سودساز هستند و سرمایه‌گذار از آنها بهره‌مند می‌شود، افزود: این شرکت‌ها بخش مهمی از اقتصاد هستند، رشد سودآوری و اقتصادی کمابیش به هم نزدیک است.

وی با بیان اینکه همزمان با رشد نرخ ارز نیما، شاخص نیز رشد کرده است، افزود: در دو بازه زمانی تابستان ۱۴۰۰ و زمستان ۱۴۰۱، با افزایش نرخ نیما و رشد سود شرکت ها، بازار سرمایه هم رشد کرده است، اما زمانی که این رشد به آرامی اتفاق می‌افتد، بازار توجه چندانی به آن نداشته است.

حیدری با اشاره به اینکه رشد بخش نفت بخشی از رشد اقتصادی کشور را توضیح می‌دهد اما ارتباط آنچنانی با هم ندارند، عنوان کرد: در سه سال گذشته مازاد تورم وجود داشته و سود مازاد بر تورم شرکت‌های بورسی مختل شده اما بخش نفت رشد کرده، البته ناگفته نماند در این بازه زمانی نرخ ارز نیز کاهش داشته است.

کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه در ۲۳ سال گذشته، سودآوری شرکت‌های بورسی بیش از نرخ تورم بوده، توضیح داد: این شرکت‌ها در حال سودسازی هستند و ریسک تورم را هج می‌کنند و بازار سرمایه به بخش واقعی جواب می‌دهد.

اصلاحات ساختاری، نیاز امروز اقتصاد

موسی غنی نژاد، اقتصاددان نیز در ادامه این نشست، با بیان اینکه مطالبه ما از دولت آزاد شدن صادرات واردات در کنار آزاد شدن نرخ بهره است، گفت: مشکلات کشور ساختاری است. اصلاحات ساختاری نیاز کشور است. دیدگاه اصلاح ساختاری در برنامه سوم توسعه به اوج رسید و به نتایج خوبی دست یافتیم.

غنی نژاد با بیان اینکه با علنی شدن اقتصاد دستوری در کشور، همه بازارها تحت تاثیر قرار گفتند، اظهار داشت: مبنای اصلاحات اقتصادی، آزادی اقتصادی است و آزادی اقتصادی در کنار آزادی‌های دیگر در حال از بین رفتن است.